Elektronisch stemmen in de praktijk
Dit artikel legt u uit hoe de elektronische stemming in Brussel werkt. U kunt ook een uitleg over het stemmen vinden in deze video.
De kiezer ontvangt van de voorzitter van het stembureau of van een door hem aangewezen bijzitter een chipkaart die de voorzitter of de bijzitter vooraf geïnitieerd heeft en die toelaat eenmaal te stemmen in zijn stembureau.
Om zijn stem uit te brengen, steekt de kiezer eerst de chipkaart in de stemcomputer.
Overeenkomstig de wetten op het gebruik van de talen in bestuurszaken, gecoördineerd op 18 juli 1996, kiest de kiezer vervolgens de begeleidende taal; hij moet deze keuze bevestigen. Deze keuze is, na bevestiging ervan, definitief voor alle stemverrichtingen.
Het volgnummer en de naam of het letterwoord of logo van alle kandidatenlijsten verschijnen op het scherm.
De kiezer wijst op het aanraakscherm de lijst van zijn keuze aan of het vak “blanco stem”. Hij bevestigt zijn keuze.
Nadat de kiezer een lijst heeft aangeduid, verschijnen voor die lijst op het beeldscherm het volgnummer, de lijstnaam of het letterwoord of logo alsook de namen en voornamen van de kandidaten.
De kiezer brengt zijn stem uit door het aanraakscherm aan te raken:
1. op het stemvak bovenaan de lijst;
2. op het stemvak met de naam van een kandidaat;
3. met een combinatie van:
• meerdere kandidaten van dezelfde lijst;
• het stemvak bovenaan de lijst en een kandidaat binnen dezelfde lijst;
• het stemvak bovenaan de lijst en meerdere kandidaten binnen dezelfde lijst.
Nadat de kiezer zijn stem heeft uitgebracht, wordt hij verzocht die te bevestigen. Zolang de stem niet is bevestigd, kan de kiezer terugkeren naar het scherm waar de keuze wordt gemaakt tussen de lijsten of de blanco stem.
Wanneer de kiezer zijn stem heeft bevestigd, drukt de stemcomputer een papieren stembiljet af waarop de uitgebrachte stem in tekstuele vorm en in een tweedimensionale barcode is afgedrukt. De kiezer neemt het stembiljet en de chipkaart. De kiezer kan zijn stem op het stembiljet visueel controleren en vouwt daarna het biljet in twee delen met de bedrukte zijde naar binnen om het stemgeheim te bewaren. Noch op de stemcomputer, noch op de chipkaart, worden gegevens over de stem bewaard. De kiezer heeft bovendien de mogelijkheid de inhoud van de barcode op het stembiljet te visualiseren door zich te begeven naar het stemhokje met daarin de voormelde scanner voor de visualisatie.
De kiezer verlaat vervolgens het stemhokje en begeeft zich naar de stembus met zijn chipkaart en zijn in twee geplooid stembiljet in de hand.
De kiezers plaatst zich voor de stembus, overhandigt de chipkaart aan de voorzitter van het stembureau of aan de door hem hiervoor aangewezen bijzitter, scant de barcode van het stembiljet en steekt het, na bevestiging dat het goed gescand is, in de stembus.
Indien een andere persoon zijn stembiljet aan het scannen is aan de elektronische stembus, moet de kiezer wachten in de daartoe bestemde wachtzone die zich minstens op één meter van de stembus bevindt en in elk stembureau dient te worden ingericht.
De kiezer krijgt vervolgens zijn identiteitskaart terug, alsook zijn afgestempelde oproepingsbrief en verlaat onmiddellijk het stembureau.
FAQ’s
Ik heb een bolletje bovenaan een lijst gekleurd en 2 naamstemmen gegeven op dezelfde lijst. Heb ik geldig gestemd?
U hebt geldig uw stem uitgebracht. De naamstem zal wel primeren waardoor de stem bovenaan de lijst als niet bestaande wordt beschouwd. Binnen dezelfde lijst mag u zoveel naamstemmen uitbrengen als u wil.
Als ik een lijststem uitbreng op een lijst van bijvoorbeeld 20 kandidaten, krijgt elke kandidaat dan een stem of niet?
Door een lijststem uit te brengen (door bovenaan de lijst op de naam van de lijst te stemmen), geeft u uw goedkeuring aan de volgorde van de lijst van die partij. De kandidaten zelf krijgen geen stem.
Als ik 5 naamstemmen uitbreng, heeft dit dan minder waarde voor de partij dan een lijststem?
Vijf naamstemmen hebben evenveel waarde voor de partij dan een lijststem, maar door een naamstem uit te brengen kan u de toekenning van zetels tussen de verschillende kandidaten beïnvloeden.
Kan men reeds van thuis uit via internet stemmen?
Neen, in België is het momenteel niet mogelijk om via de post of via internet te stemmen. De enige twee mogelijkheden om te gaan stemmen zijn ofwel persoonlijk stemmen of stemmen bij volmacht.
Is het waar dat een blanco stem de meerderheid ten goede komt?
Neen. Dat is een totaal ongegrond gerucht. Wanneer na de verkiezingen de zetels worden verdeeld tussen de politieke partijen, houdt men bij de berekening enkel rekening met bruikbare stemmen. Blanco stemmen en ongeldige stemmen worden niet meegeteld en komen niemand ten goede. Het is dan ook verkeerd te denken dat deze de meerderheid ten goede komen. Door blanco te stemmen toont u dat geen enkele partij of kandidaat uw voorkeur wegdraagt. Hoewel een dergelijke stem bij de berekening niet wordt meegeteld, hebt u door blanco te stemmen wel voldaan aan uw wettelijke plicht om te stemmen.
Mijn twee vrienden zijn kandidaat op verschillende lijsten. Is het waar dat ik niet voor hen allebei kan stemmen?
Het is niet toegelaten op verschillende lijsten te stemmen. In het geval van elektronisch stemmen is dit trouwens niet mogelijk daar er eerst een keuze moet gemaakt worden tussen de verschillende lijsten, alvorens u een lijststem of één of meerdere naamstemmen kan uitbrengen op diezelfde lijst.
Mag ik in het stemhokje mijn 17-jarige dochter meenemen zodat zij ziet hoe de echte stemprocedure werkt?
De toegang tot het stembureau is beperkt tot de leden van het stembureau, de getuigen en de kiezer voor de tijd die nodig is om zijn stem uit te brengen. Omwille van de mogelijke schending van het stemgeheim is het dan ook niet toegestaan dat men met twee in het stemhokje gaat om een stem uit te brengen, tenzij de uitzonderingen die voorzien zijn voor bepaalde categorieën van kiezers.
Waar kan ik de broncode van de verkiezingssoftware downloaden?
De broncodes worden bekendgemaakt op de website van zodra ze goedgekeurd zijn.